Volgende week is het tachtig jaar geleden dat een poging werd ondernomen om Nederland te bevrijden en door te stoten naar Duitsland. Operatie Market Garden had als doel de brug bij Arnhem te veroveren. Ondanks het mislukken hiervan, vind ik het belangrijk om bij deze gebeurtenis stil te staan.

Operatie Market Garden werd 80 jaar geleden in september 1944 uitgevoerd. Op zaterdag 21 september aanstaande zal daarom de jaarlijkse herdenking van de luchtlandingen op de Ginkelse Heide weer plaatsvinden. Hopelijk zullen er dit jaar opnieuw enkele veteranen van de Tweede Wereldoorlog aanwezig kunnen zijn. Koning Willem-Alexander zal de eerste krans leggen.

Naast de herdenking op de heide, zijn er ook veel andere evenementen in de regio. Het volledige programma is beschikbaar op de websites van de Stichting Airborne Herdenkingen en de Gemeente Ede. Omdat het bij de aangekondigde herdenkingen vaak zeer druk is, geef ik de voorkeur aan het volgen van de evenementen via livestreams.

Voorafgaand aan de officiële herdenking bezochten we afgelopen woensdag in alle rust het Oorlogs- en Garnizoensmuseum 'De Smederij'. Naast de min of meer permanente tentoonstelling is er momenteel de tijdelijke expositie 'Dropzone YOKE, de Ginkelse Heide' te bezichtigen. Deze expositie belicht zowel de bombardementen op Ede als de luchtlandingen. Het buitendiorama en diverse vitrines geven een impressie van de gebeurtenissen die in september 1944 in Ede plaatsvonden.

Op 17 september 1944 voerden de Amerikaanse en Britse luchtmachten bombardementen uit op de door Duitsers bezette kazernes in Ede. Door slecht zicht, ontoereikende middelen en navigatiefouten kwamen bommen ook in bewoonde gebieden terecht, waarbij 69 * burgers van Ede het leven lieten.

Op 18 september vonden er luchtlandingen plaats op de Ginkelse Heide, die gedurende Market Garden bekend stond als 'Dropzone Yoke'. De expositie die we bezochten, concentreerde zich voornamelijk op dit deel van de geschiedenis. De vrijwilliger die ons begeleide had veel plaatselijke kennis en deelde vele interessante details met ons over deze geschiedenis.

Mijn waardering gaat uit naar de vrijwilligers die opnieuw met zorg een prachtige tijdelijke expositie in dit museum hebben samengesteld en ingericht. Deze expositie in 'De Smederij' is te bezoeken tot maart 2025, elke woensdagmiddag en op de tweede en laatste zaterdag van de maand. Het museum, gelegen aan de Verbindelaarsweg 100 in Ede, is open van 13:00 tot 16:00 uur en de toegang is gratis.

Ondertussen wappert weer de Airborne-vlag aan ons huis ter ere van iedereen die zijn leven heeft verloren tijdens of als gevolg van operatie Market Garden. Als een herdenking en het is voor mij ook een teken van medeleven voor alle nabestaanden.

Lest we forget  (Laten we nooit vergeten).

* Aanvulling 21 september 2024: Op basis van nader onderzoek zijn twee namen toegevoegd aan het monument op de Parkweg in Ede. Ook Gerrit Niessen en Elisabeth Dirkje Niessen-van Wijnen zijn om het leven gekomen als gevolg van het bombardement. Vanaf 20 september 2024 worden dus niet 69 maar 71 omgekomen slachtoffers herdacht.