De afgelopen week had guur weer. Hier is gisteren zelfs sneeuw gevallen. Vanwege de waarneming van de eerste bloeiende forsythia zeggen biologen echter dat het voorjaar al rond 22 februari begonnen is. Astronomen vinden dat het voorjaar pas op 20 maart begint. Die laatste start van het voorjaar bepaald wanneer we Pasen vieren. En daarmee is Pasen al heel lang verweven met het voorjaar.

Pasen volgt (bijna) altijd op de eerste zondag na de eerste volle maan in het astronomische voorjaar. Er is een uitzondering als Pasen en Pesach zouden samenvallen. Dat heeft het concilie van Nicea in 325 besloten. Er werd aangesloten bij het Germaanse lentefeest Ōstara. Inclusief de oude symbolen. Dat was een heel bewuste keuze bij de kerstening van de Germanen.

Dit jaar vieren we Pasen op 9 april. Dat is 46 (!) dagen na het begin van het biologische voorjaar. Over twee jaar vieren we Pasen zelfs op 20 april. De tijd tussen Kerst en het huidige begin van het biologische voorjaar is dan al bijna gelijk aan de tijd tussen de start van het biologische voorjaar en Pasen 2025. Als we zo doorgaan met ons klimaat, kunnen we de kerstboom vervangen door paastakken.

De takken van de heilige bossen waren bij Ōstara een symbool van nieuw leven. Om de aarde van levenskracht te voorzien verstopten de Germanen tijdens Ōstara eieren onder de grond. De haas was een heilig dier en een symbool van vruchtbaarheid. De oude symboliek van Ōstara is sterk verweven met de bij ons gebruikelijke attributen die extreem vroeg voor Pasen in onze supermarkten worden aangeboden.

In de loop van de tijd zijn die symbolen van het Germaanse lentefeest steeds nadrukkelijker aanwezig in onze cultuur. De gewoonte van de paastakken is bijvoorbeeld pas rond 1970 vanuit Duitsland (weer) in Nederland ingevoerd. Pasen verdwijnt als feest van de opstanding van Christus ondertussen naar de achtergrond. Dat hebben de vroede vaderen op het concilie van Nicea niet voorzien. Anders hadden ze de symboliek van Ōstara wellicht niet aan het Paasfeest verbonden.

En toch staan er ook bij ons takken van de kronkelwilg in de woonkamer. Niet als een nostalgische hunkering naar Ōstara, maar om het voorjaar in huis te halen. En straks vieren we Pasen. Het voorjaar en Pasen zullen voorlopig een beetje kronkelig met elkaar verweven blijven. Net als die takken van de kronkelwilg. Hopelijk krijgen we geen kronkelige verweving met Kerst.